Thông tin kỹ thuật
Cách trị sán lá đơn chủ trên cá
Cách trị sán lá đơn chủ trên cá? Sán lá đơn chủ là một trong những loài bám chắc, khó trị. Vậy trị sán lá đơn chủ trên cá có đơn giản không? Bà con hãy tham khảo sản phẩm chuyên biệt chuyên trị sán lá đơn chủ trên cá của Công ty TNHH Thuỷ Sản Liên Việt dưới đây.
1. Sán lá đơn chủ là gì?
Muốn biết về cách trị sán lá đơn chủ trên cá, đầu tiên bà con cần tìm hiểu về loài ký sinh trùng này. Ký sinh trùng là một trong những tác nhân gây bệnh truyền nhiễm ở động vật thủy sản, đặc biệt là gây bệnh trên cá. Trong số đó, giống sán lá đơn chủ 16 móc Dactylogyrus và sán lá 18 móc Gyrodactylus thường ký sinh phổ biến trên cá ương nuôi và cá sống trong môi trường tự nhiên ở khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long.
Khi sán ký sinh với mức độ nhiễm cao sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cá, thậm chí có thể gây chết cá. Vì vậy, muốn xác định tác nhân sán lá gây bệnh cá thì người nuôi cá cần phải biết hình thái, dấu hiệu bệnh lý, vòng đời, tác hại, mùa vụ xuất hiện bệnh cũng như biện pháp phòng bệnh thích hợp để hạn chế dịch bệnh xảy ra.
1.1. Hình thái của sán lá đơn chủ
Sán có dạng dẹp, màu trắng nhạt, chiều dài cơ thể dao động từ 0,4-1,0 mm tùy theo giống loài.Cơ thể gồm có phần đầu chia làm 4 thùy và có 4 tuyến đầu, riêng sán lá 16 móc Dactylogyruscó 4 điểm đen ở phần đầu gọi là 4 điểm mắt. Cơ thể của sán Gyrodactylus nhỏ và linh hoạt hơn sán Dactylogyrus.
Phần sau cơ thể là đĩa bám gồm 2 móc lớn ở giữa, 14 hoặc 16 móc nhỏ xung quanh. Dựa vào số lượng móc mà sán có tên gọi là sán 16 móc hoặc sán 18 móc.
1.2. Dấu hiệu cá nhiễm sán lá đơn chủ
Sán ký sinh chủ yếu trên da, vây và mang của cá. Chúng dùng các móc ở đĩa bám để bám vào ký chủ và tổ chức tuyến đầu của sán tiết ra men hialuronidaza phá hoại tế bào da, mang cá làm tiết nhiều dịch nhờn màu trắng đục cản trở hoạt động hô hấp của cá.
Theo Bayer (1977) cá khỏe có khối lượng 1,2g bị nhiễm Gyrodactylus có thể bị giảm khối lượng xuống 0,5g, đồng thời lượng bạch cầu tăng và lượng hồng cầu giảm. Vùng da, mang bị sán ký sinh có hiện tượng viêm loét dễ dàng cho vi khuẩn, nấm và một số sinh vật khác xâm nhập và gây bệnh.
Trường hợp nhiễm nặng các tổ chức tế bào sưng to, xương nấp mang cũng phồng lên, cơ thể thiếu máu dẫn đến gầy yếu, bơi lội chậm chạp. Cá ít hoạt động, nằm ở đáy ao hoặc nổi lên mặt nước đớp không khí, thậm chí mất dần khả năng vận động và bơi ngửa bụng.
1.3 Chu kỳ phát triển của sán lá đơn chủ trên cá
Sán lá đơn chủ có chu kỳ phát triển trực tiếp trên cơ thể cá. Sán Dactylogyrus đẻ trứng, trứng có thể chìm xuống đáy ao hay bám vào cây cỏ thủy sinh trong nước, đến ngày thứ 4 trứng nở cho ấu trùng sống tự do và nhanh chóng tìm kiếm ký chủ tiếp tục đời sống ký sinh, đến ngày thứ 10 phát triển thành sán trưởng thành và tham gia sinh sản.
Thời tiết ấm tốc độ đẻ trứng càng nhanh. Sán Gyrodactylus đẻ con, trong cơ thể sán có thể chứa 2-3 bào thai, mỗi bào thai chứa 1 sán có hình dạng giống sán trưởng thành còn gọi là “thai trong thai” hay “tam đại trùng”, khi sán con chui ra khỏi cơ thể sán mẹ thì sán tiếp tục ký sinh trên cá và gây hại tương tự như sán trưởng thành. Vòng đời của sán Dactylogyruslà 19 ngày và sánGyrodactyluslà 13 ngày.
1.4. Tác hại và mùa vụ xuất hiện bạn sán lá đơn chủ
Sán Dactylogyrusvà Gyrodactyluscó tính đặc hữu rất cao, thường mỗi loài sán chỉ ký sinh trên một loài cá (mỗi giống sán có nhiều loài và mỗi loài chỉ ký sinh trên một loài cá nào đó).
Một số nghiên cứu gần đây cho thấy cả hai giống sán lá này (có rất nhiều loài) ký sinh trên nhiều loài cá nuôi và cá ngoài tự nhiên trong môi trường nước ngọt như cá tra, ba sa, chép, he, mè vinh, rô phi… ở nhiều lứa tuổi khác nhau. Đặc biệt trong ương nuôi cá tra, sán gây bệnh nghiêm trọng cho cá hương và cá giống 3-5cm với tỉ lệ nhiễm 100% và cường độ nhiễm là >70 sán/cá (Bùi Quang Tề, 2001). Theo Nguyễn Thị Thu Hằng và ctv (2007, 2009, 2010) thì kết quả phân tích cho biết cá giống ương nuôi ở ao/bè tỉ lệ nhiễm sánDactylogyrus, Gyrodactyluscũng rất cao từ 50-80%.
Không có sự khác biệt lớn về cường độ nhiễm trung bình của nhóm cá ≥200g (36,8 sán/cung mang) và nhóm cá <200g (22,24 sán/cung mang), điều này cho thấy sán lá ngoại ký sinh không chỉ phụ thuộc vào kích cỡ cá mà còn phụ thuộc và mật độ ương nuôi và điều kiện môi trường nước.
Kết quả điều tra (2009) cho biết vào những tháng mưa nhiều tỉ lệ nhiễm sán lá 93,8%, sán sinh sản và lây nhiễm rất nhanh làm cá thịt gầy yếu, giảm trọng lượng và gây cá chết hàng loạt cá giống. Nhìn chung sán 16 móc và sán 18 móc gây tác hại lớn trên cá nuôi đặc biệt là trong sản xuất và ương nuôi cá giống.
Bệnh thường xuất hiện vào mùa mưa và lây nhiễm nhanh trong các ao nuôi mật độ dày, điều kiện môi trường dơ bẩn. Nhiệt độ nước thích hợp cho sán phát triển và gây bệnh từ 22-28oC.
2. Cách phòng và trị sán lá đơn chủ trên cá
Để tránh lây nhiễm sán lá Dactylogyrus và Gyrodactylus trong ao ương nuôi cá, bà con nông dân cần tham khảo, sử dụng sản phẩm Kamax của Công ty TNHH Thuỷ sản Liên Việt.
Kamax được biết đến là một sản phẩm trị sán lá đơn chủ trên cá chuyên biệt của Công ty TNHH Thuỷ sản Liên Việt.
Dưới đây là một số thông tin về sản phẩm trị sán lá đơn chủ trên cá Kamax:
2.1. Kamax – sản phẩm chuyên biệt trị sán lá đơn chủ trên cá của Liên Việt
Chỉ tiêu chất lượng
- Natri sulfat: 10%
- Ferrous sulfate: 16%
- Pha loãng sản phẩm với nước và tạt đều khắp ao.
* Đối với cá:
– Phòng sán định kỳ : 50ml/1000m3
– Xử lý sán : 100ml/1000m3, nếu nhiều sán có thể đánh nhắc lại vào hôm sau. Nên đánh đúng liều khuyến cáo, không nên dùng cho cá da trơn
* Đối với lươn:
– Phòng bệnh: 200ml/1000m3 nước
– Xử lý bệnh: 300ml/1000m3 nước, nếu bệnh nặng có thể đánh nhắc lại vào hôm sau.
Trên đây là thông tin về cách trị sán lá đơn chủ trên cá. Để được tư vấn thêm về các dòng sản phẩm chuyên dùng cho cá bà con xin hãy liên hệ ngay với Liên Việt qua Hotline: 0917.938.618.
Xem thêm: Bệnh bào tử sợi u bã đậu trên cá chép
